KOSOVA - GENEL VE FAYDALI BİLGİLER

Kosova tarihinden kısaca söz edersek;

Kosova bağımsız bir ülke olma yolunda Sırbistan'a karşı UÇK önderliğinde verilen silahlı mücadele sonunda, 2008 yılında bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlık öncesinde ve hala TSK'nın da içinde bulunduğu, Birleşmiş Milletler askeri gücü KFOR burada güvenlik Kosova'nın güvenliği nedeniyle bulunuyor. Yakın bir geçmişte Kosova Meclisince alınan karar ile Kosova Ordusu da kurulmaktadır.

Bağımsızlık ilandan sonra başta Türkiye olmak üzere az sayıda ülke Kosova'yı tanırken şu anda bu sayı 115 ülkeye ulaşmış bulunmaktadır.

Kosova'ya ilk olarak 2006 yılında ailece gitmiştik. Aracımız ile yaptığımız bu seyahat sırasında, Üsküp'ten Prizren'e doğru yol alırken, önünde Türk polislerinin beklediği, Sırp köyü Strepçe'ye varmadan 3-5 km. mesafedeki UÇK anıtı önünde durup, yukarıdaki resmi çekilmiştik. Ancak en son geldiğim 2018 yılında bu anıtı yerinde göremedim. Nedenini bilmiyorum.

Bu polislerin eskordluğu ile Strepçe'ye gidip oradaki bir kafede Türk kahvesi içmiştik. Polisler burada yaşayan Sırpların, yakın bir Arnavut köyüne baskın yaparak 100 Arnavut'u katlettiklerini anlatmışları. O sırada oğlum da sokakta yürüyenleri göstererek " Baba bunların hepsi katil değil mi?" demişti. Hiç unutamam.

Buradan doğruca Mamuşa köyünde bulunan TSK Taburuna bayram ziyaretinde bulunmuş ve bize ikram edilen karavanayı da askerlerle beraber yemiştik. Resimde o dönemin bölük komutanıyla.

O dönemdeki gezimizde bir çok köyün yakılıp yıkıldığına da şahit olmuştuk. 

Tekrar tarihe dönersek, Osmanlı Padişahı, 1. Murat (Hüdavendigar) ordusunun başında yer aldığı ve bir sırp askeri tarafından öldürüldüğü Kosova Savaşı sonunda Osmanlı'ya Avrupa kapıları açılmıştı. Bu nedenle Kosova'nın Osmanlı için ayrı bir önemi de bulunuyor. 500 yıl Osmanlı hakimiyetinde kalmış olan bu topraklarda, onlara ait izleri pek çok yerde görmek mümkün. Resimde 1. Murat Türbesi.

Kosova'nın en büyük kenti ve başkenti Priştina'dır. Eğer bu ülkeye hava yoluyla gelme planınız varsa, ülkenin tek havaalanı Adem Jashari de bu kentte bulunuyor. Priştina çok turistik bir merkez olmamasına karşın, özellikle Prizren ve Yakova, sahip oldukları tarihi değerlerle turistlerin ilgisini çeken iki kent olarak öne çıkıyor. Resimde kaleden Prizren.

Kosova Türklere vize uygulamıyor ama havaalanında veya sınırda, her yerde olduğu gibi gıcık ve işgüzar bir görevliye denk gelirseniz şecerenizi dahi sorabilir. Ben bir seferinde öyle bir durumla karşılaşmıştım.

Priştina'daki Adem Jashari havaalanı ile İstanbul Atatürk havaalanı arası yaklaşık 1,5 saat sürüyor. Eğer Kosova'da diğer şehirleri de gezecekseniz, havaalanında araç kiralamakta fayda var. Araçların günlük kiraları 30-35 EURO'dan başlıyor. Havaalanındaki taksiciler yabancı olduğunuzu anlarsa fiyatı ikiye katlıyorlar, dikkat ediniz.

Adem Jashari adından söz etmişken biraz da onu tanıyalım. Tam ismi Adem Shaban Jashari (Adem Şaban Yaşari) Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) kurucularındandır. Sırplara karşı verilen gerilla mücadelesinin önderlerindendir. 1998 yılında Prekaz köyündeki evi Sırplarca kuşatılmış ve sonrasında her türlü silahla içinde bulunduğu ev ve köydeki diğer evler yerle bir edilmiştir. Kendisiyle birlikte 52 yakını da burada hayatlarını kaybetmiştir. 2008 yılında UÇK'dan arkadaşı Kosova Başbakanı Haşim Taçi tarafından "Kosova'nın Kahramanı" ünvanı verilmiştir.

Kosova AB ülkesi olmamakla birlikte, ülkede para olarak EURO kullanılıyor. Bu nedenle buraya gelirken yanınızda EURO bulundurmanız doğru bir tercih olur. Yakın bir tarihte, Kosova AB üyelik görüşmelerine alınmış durumdadır.

Kosova'ya ilk 2006 yılında gittiğimde henüz bağımsız bir ülke değildi. O dönemde ve bağımsızlığın ilk yıllarında gerçek manada yoksul olan Kosova'da, her gelişimde refahın giderek arttığını görüyorum. Kosova kökenli birisi oarak da bu durum beni fazlasıyla mutlu ediyor.

Bu refahın artmasında, küçük de olsa giderek artan sanayileşme ve özellikle yurtdışında çalışan Kosovalıların büyük payı bulunuyor. Onların ülkede yaptıkları yatırımlar bu refahta önemli bir yer tutuyor.

İlk geldiğim dönemlerde şehirlerarası yollar çok dar ve kötüydü. Ancak sonradan yapılan Tiran - Priştina ve yapımı devam eden Priştina - Üsküp otoyolları nedeniyle trafik rahatlamış ve ulaşım hızlanmış durumda. Ancak araç sayısının da artmasıyla o eski ve dar yollarda trafik daha da sıkışmış durumda. Bu nedenle ana güzergahlarda otoyolları kullanmakta fayda var.

Şehirlerarası ulaşım otobüsler ile yapılıyor. İstenirse bu yolla da ulaşım sağlayabilirsiniz..

Kosova genelde ucuz bir ülke ama fiyatlar giderek artıyor. AB'ye kabul edildiğinde fiyatların çok daha artaağı kuşkusuz, o nedenle Kosova gezisi fikriniz varsa, bir an önce gitmekte fayda var. Kosova'nın hem fiyatlarının uygun olması ve Kosovalıların da içinde bulundukları ekonomik sıkıntıdan kurtulmasına katkıda bulunmak için, bu yıl yurt dışı planınızı buraya yapabilirsiniz.

Kosova'da otel fiyatları da genel olarak normal düzeyde, ama yıldız sayısına göre pahalı otelleri de mevcut. Her bütçeye uygun otel bulunabiliyor.

Prishtina, Üsküp'e sadece 80 km mesafede bu nedenle, hangisine gelirseniz mutlaka diğerini de ziyaret etmenizi öneririm. 

Kosova artık teknolojiyi de yakalamış durumda. İnternete bir çok yerde ücretsiz olarak da ulaşılabiliyor.

Arnavut geleneksel giysileri ve özellikle Arnavut gelini giysileri dikkati çekiyor burada. Kız kardeşim kızı için birkaç yıl önce buradan Arnavut gelini kıyafeti satın almıştı.  Eksik kalan bir mendilini satın almak istedik, yabancı olduğumuz için 25 EURO istediler. Daha sonra oradaki akrabalarımızla başka bir yerden aynı mendili 3 EURO'ya aldık. Bu konuda dikkatli olmak gerekiyor.

NE YENİR?  NE İÇİLİR?

Genelde Kosova'nın köfteleri meşhur yiyecek olarak, kapısında "Qebaptore" yazan köftecilere girdiğinizde size kaç tane köfte istiyorsunuz diye soruyorlar, bizdeki porsiyon usulü orada yok. İstediğiniz kadar sipariş edip, o lezzetli köftenin tadına varıyorsunuz. Tabii ki sadece köfte değil, lezzetli etlerden yapılan ızgaralar da bir harika. Her türlü yiyeceği bulabileceğiniz, içinize sinerek yiyebileceğiniz bir ülke Kosova. Yurtdışına yaptığım gezilerde beni en çok düşündüren yemek  konusu olmuştur hep. Bir yere oturuyorsunuz, önünüze bir menü getiriyorlar, bakıyorsunuz içinde bilmem ne sosu var. Bu sos acımıdır, tatlımıdır, ekşimidir eğer bilmiyorsanız alın size sürpriz bir yemek. Ama burada öyle bir sıkıntı kesinlikle yok.

Kosova'ya gidipte böreğinin tadına bakmadan asla dönülmez. Kıymalısı, peynirlisi, patateslisi ve ıspanaklısı var ama ben en çok kıymalı olanını beğendim. Herkesin farklı tercihleri tabii ki olabilir. Üstelik Kosova'daki herşeyde olduğu gibi, yiyecekler de çok ucuz. Her ülkede böyle ucuz, zamanlar oluyor, ama bir süre sonra gelişimleriyle bağlı olarak fiyatlar çok artıyor. En güzel örnek eski doğu bloku ülkeleri, değişim süreci başlangıcında fiyatlar çok ucuzdu ama şimdi Avrupayı geçti. 

Bu lezzetli yiyeceklerden sonra bir kafede Machiato kahvesi ve Trileçe'nin tadını mutlaka denemek gerekiyor. Trileçe ve Machiato olmazsa olmaz ikili. Trileçe, çok hafif, sütlü bir tatlı, üç çeşit sütün karışımıyla yapılıyor. Altta süt içinde yüzen bir kek, üstte karamelden oluşuyor.

Eğer memleket hasreti deyip de canınız Türk çayı içmek isterse, bir çok yerde bunu bulabilirsiniz. Prizren'de Sinan Paşa Camisinin yanındaki hafif rampa yola dönünce sağda küçük bir kahve var sahibi adı Sabri. Orada çaylarını fiyatı içtiğiniz bardak sayısına göre, içtikçe ucuzluyor, böyle bir ilginç uygulaması var Sabri'nin.

İYİ SEYAHATLER